Maria Dąbrowska-Loranc: po raz pierwszy w Polsce określimy stopień korzystania z telefonów komórkowych przez kierowców

16 września badacze ruszą na polskie drogi, by sprawdzić zachowania kierowców. O szczegółach monitoringu opowiada Maria Dąbrowska-Loranc, kierownik Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Instytucie Transportu Samochodowego

Maria Dąbrowska-Loranc, kierownik Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Instytucie Transportu Samochodowego. Fot. ITS

Instytut Transportu Samochodowego będzie wraz z firmą Heller Consult Sp. z o.o. będzie prowadził duże badania zachowań na polskich drogach. W jaki sposób ten zlecony przez Krajową Radę BRD monitoring będzie prowadzony i czego z niego się dowiemy?
Obserwacji będą podlegać następujące parametry: typ pojazdu, wiek i płeć kierowcy,  każdego pasażera z przodu, każdego pasażera z tyłu oraz zachowanie każdego z nich w zakresie stosowania urządzeń zabezpieczających (pasy, foteliki, kaski). Rejestracji będzie podlegał również fakt używania przez kierowcę telefonu komórkowego. Wykonane będą też pomiary prędkości.
Pomiary prędkości będą prowadzone w każdym punkcie w czasie 24 godzin, natomiast badania zachowań uczestników ruchu będą prowadzone do momentu uzyskania wymaganej liczby zbadanych pojazdów, jednak nie krócej nić w ciągu dwóch godzin. W miastach wojewódzkich wymagane jest zbadanie 2000 pojazdów w każdym punkcie pomiarowym, na drodze krajowej 1000 pojazdów, na drodze wojewódzkiej 500, a na drodze powiatowej 250.

W jaki sposób wybierano punkty do pomiarów, czym się kierowano?
Punkty pomiarowe zostały wybrane zgodnie z wymaganiami Sekretariatu Krajowej Rady BRD. W każdym województwie mamy:
•    2 punkty pomiarowe w mieście wojewódzkim,
•    1 punkt pomiarowy na drodze krajowej,
•    1 punkt na drodze wojewódzkiej
•    1 punkt na drodze powiatowej.
Dodatkowo w trzech województwach będą pomiary na autostradach i w trzech na drogach ekspresowych.

W miastach jeden  punkt pomiarowy musi być zlokalizowany na odcinku ulicy dwujezdniowej, a drugi  na odcinku ulicy jednojezdniowej, na drogach krajowych na odcinkach dróg na obszarze zabudowanym i niezabudowanym, na drogach wojewódzkich pomiary będą prowadzone w punktach zlokalizowanych w małych miejscowościach, w miastach na prawach powiatu oraz w obszarze niezabudowanym, na drogach powiatowych pomiary będą prowadzone w obszarze niezabudowanym oraz w punktach zlokalizowanych w terenie zabudowanych w obszarze wsi i małych miast.

W tym roku ma się odbyć pierwszy pomiar. Kiedy dokładnie rozpocznie się tegoroczne badanie?
Projekt zakłada trzy sesje pomiarowe: sesja pierwszą w okresie wrzesień – październik 2014, sesję drugą w okresie kwiecień – maj 2015 roku i sesję trzecią w okresie wrzesień – październik 2015. Sesję pierwszą rozpoczynamy 16 września, a kończymy 30 października 2014 roku. W ramach każdej sesji prowadzone będą pomiary w 16 województwach. Oznacza to cotygodniowe wyjazdy zespołów badawczych co najmniej do dwóch województw.

Ile osób będzie pracowało podczas takiej jednej sesji?
Do realizacji całej sesji pomiarowej zaangażowanych będzie 30 osób. Natomiast do jednego województwa będzie wyjeżdżał zespół pomiarowy: cztery osoby do badania zachowań uczestników ruchu i dwie osoby do pomiaru prędkości. Nad pracą wszystkich będzie czuwał koordynator.
W każdym województwie pomiary będą wykonywane na drogach krajowych, wojewódzkich i powiatowych oraz w miastach wojewódzkich. W niektórych województwach pomiary będą wykonywane na autostradach i drogach ekspresowych.

Jednym z pomiarów będzie prędkość, z jaką jeżdżą kierowcy. Jakie urządzenia do tego zostaną wykorzystane, skoro trzeba też rejestrować np. długość pojazdu?
Zliczanie pojazdów oraz badanie prędkości będą wykonywane za pomocą radarów wysokiej rozdzielczości. Z danych uzyskanych z pomiarów radarami będą uzyskiwane pozostałe informacje: długość pojazdów i ich klasyfikacja.

Podczas monitoringu mają być też spisywane takie dane jak płeć czy wiek kierowcy. Jak dokładnie będzie to określane? Czy ankieter będzie to wnioskował i zapisywał przypuszczenie? Bo chyba nie da się zatrzymać każdego pojazdu uwzględnionego w 24-godzinnym pomiarze…
Oddzielnie będą wykonywane pomiary prędkości, a oddzielnie będą wykonywane obserwacje zachowań uczestników ruchu. Prędkość będzie mierzona w punkcie pomiarowym przez 24 godziny, natomiast obserwacje stosowania urządzeń zabezpieczających w pojazdach oraz używania telefonów komórkowych będą odbywały się na tych samych drogach i ulicach, ale w punktach zlokalizowanych w pobliżu, umożliwiających dokonanie takich obserwacji z zewnątrz. Na przykład w miastach punkty obserwacyjne będą zlokalizowane w rejonie rond lub skrzyżowań z sygnalizacją świetlną, na autostradach w okolicy punktu poboru opłat lub zjazdów.
Obserwator będzie więc mógł dokładnie przyjrzeć się kierowcy i pasażerom pojazdu, ocenić ich wiek, płeć oraz stosowanie pasów czy fotelików dla dzieci oraz fakt rozmawiania przez telefon komórkowy kierowcy trzymającego słuchawkę w ręku. Będą również prowadzone obserwacje pod kątem stosowania hełmów przez motocyklistów, motorowerzystów i rowerzystów.

Jakie doświadczenie w prowadzeniu takich monitoringów ma ITS?
ITS nie prowadził do tej pory badań na taką skalę. Są to pierwsze takie kompleksowe badania zamówione przez Sekretariat Krajowej Rady BRD. Natomiast w swojej wieloletniej pracy ITS zajmował się badaniami zachowań uczestników ruchu i pomiarami prędkości przy realizacji  projektów badawczych zarówno krajowych jak i międzynarodowych.

Czy pomiar w tym roku i dwa w 2015 r. będą porównywalne naukowo z pomiarami wykonywanymi w latach 2002-2008? Bo wiadomo, że teraz została zwiększona liczba punktów i jakiś zakres zbieranych danych także…
Obecnie prowadzone badania należy traktować jako kolejny etap badań nad ruchem drogowego w Polsce. Tym razem został zwiększony zakres badań, ale na pewno uzyskane wyniki pozwolą na porównanie m.in.: jak zmieniły się (lub nie) zachowania uczestników ruchu drogowego w zakresie stosowania urządzeń zabezpieczających w pojeździe np. jak zapinanie pasów, czy przewożenie dzieci w fotelikach. Będzie można również porównać prędkości pojazdów na różnych typach dróg.

Jakie wnioski będzie można wysnuwać dzięki tak zebranym danym?
Celem przeprowadzenia pomiarów jest dostarczenie wiedzy dotyczącej podstawowych zachowań dotyczących kierujących i pasażerów różnych pojazdach na różnych typach dróg w miastach i w obszarze niezabudowanym. Wyniki pomiarów pozwolą określić prędkości z jakimi poruszają się pojazdy oraz stopień stosowania urządzeń zabezpieczających w pojeździe, a więc pasów przez kierowców, pasażerów z przodu i z tyłu, fotelików dla dzieci, kasków ochronnych. Wyniki pomiarów pozwolą również określić po raz pierwszy w Polsce stopień korzystania z telefonów komórkowych przez kierowców.
Analiza wyników będzie wskazywać na przestrzeganie przepisów w zakresie prędkości, urządzeń zabezpieczających oraz telefonów komórkowych. Na tej podstawie możliwe będzie planowanie działań prewencyjnych oraz ocena ich skuteczności i efektywności (przy założeniu cyklicznego powtarzania badań w przyszłości).
Dokładne zdiagnozowanie problemów bezpieczeństwa w odniesieniu do ich skali, miejsc występowania, charakteru niewłaściwych zachowań uczestników ruchu pozwala na podjęcie bardzo konkretnych działań zapobiegawczych, zarówno edukacyjnych, inżynierskich, legislacyjnych czy kontrolnych.

rozmawiał Łukasz Zboralski