Helsinki: rok bez ofiar śmiertelnych wypadków drogowych

Stolica Finlandii odnotowała rekord bezpieczeństwa drogowego. Przez rok, od lipca 2024 do lipca 2025, na drogach miasta nie zginęła ani jedna osoba. To efekt konsekwentnej realizacji strategii „Vision Zero”. Jak Helsinki dokonały tego, co dla wielu miast pozostaje jedynie marzeniem?

Według fińskiego portalu Yle News, kluczową rolę w osiągnięciu „zera ofiar” wypadków drogowych przez rok w Helsinkach odegrały obniżone limity prędkości. Obecnie ponad połowa ulic w tym mieście ma ograniczenie do 30 km/h. Dodatkowo, w 2025 roku miasto wprowadziło kolejne obniżenie prędkości wokół szkół, co ma chronić najmłodszych użytkowników dróg. Roni Utriainen, inżynier ruchu z helsińskiego Wydziału Środowiska Miejskiego, podkreślał, że sukces to zasługa nie tylko infrastruktury, ale także współpracy wszystkich uczestników ruchu – kierowców, rowerzystów i pieszych.

Helsinki Times dodaje, że miasto zainwestowało w przeprojektowanie ulic, skrzyżowań i przejść dla pieszych, by zwiększyć bezpieczeństwo. Rozbudowa infrastruktury rowerowej i pieszej pozwoliła oddzielić bardziej narażonych uczestników ruchu od pojazdów silnikowych. Wprowadzono także więcej automatycznych kamer monitorujących prędkość oraz wzmożone patrole policyjne, co zwiększyło egzekwowanie przepisów.

Spadek liczby wypadków i wizja „Vision Zero”

Zagdaily.com wskazuje, że sukces Helsinek to nie pojedynczy przypadek, lecz efekt wieloletnich działań. W latach 80. w mieście odnotowywano blisko 1000 wypadków z obrażeniami rocznie, a liczba ofiar śmiertelnych sięgała 30. W ciągu ostatniego roku liczba wypadków powodujących obrażenia spadła do 277, co pokazuje, jak daleko zaszły zmiany. W 2019 roku Helsinki osiągnęły już inny kamień milowy – zero ofiar śmiertelnych wśród pieszych.

Strategia „Vision Zero”, zapoczątkowana w Szwecji w 1997 roku, stała się fundamentem polityki bezpieczeństwa drogowego w Helsinkach. Jak czytamy na portalu Podejście to zakłada, że każdy wypadek śmiertelny można zapobiec poprzez analizę przyczyn i wprowadzenie odpowiednich zmian w infrastrukturze, przepisach czy edukacji.

W Helsinkach, gdy dochodziło do wypadków z udziałem pieszych, zamiast obwiniać „nieostrożnych” przechodniów, analizowano, czy np. przejścia dla pieszych nie są zbyt oddalone, oświetlenie niewystarczające, czy prędkość pojazdów za wysoka.

Lekcja dla innych miast

Prezydent Europejskiej Federacji Rowerzystów, Henk Swarttouw, w rozmowie z Zagdaily.com podkreślał, że sukces Helsinek to dowód na skuteczność systematycznego podejścia. Nie ma jednej magicznej recepty – to połączenie wielu działań, od lepszej infrastruktury po doskonały transport publiczny, który zmniejsza liczbę samochodów na drogach. Helsinki Times zauważa też, że na sukces wpłynęła również poprawa edukacji drogowej oraz coraz wyższe standardy bezpieczeństwa pojazdów.

Wyzwania i przyszłość

Mimo sukcesu Helsinki wciąż stoją przed wyzwaniami. Jak wspomina Utriainen w rozmowie z Helsinki Times, popularność hulajnóg elektrycznych wprowadziła nowe problemy, ale miasto szybko zareagowało, wprowadzając ograniczenia prędkości i lepsze oznakowanie. Dalsze plany obejmują kontynuację strategii na lata 2022–2026, która koncentruje się na ochronie dzieci, młodzieży, pieszych i rowerzystów.

Helsinki wyznaczają standard, który może inspirować inne miasta, w tym polskie. Driven Car Guide zauważa, że sukces fińskiej stolicy to „cicha, ale potężna lekcja”: połączenie niższych prędkości, lepszego projektowania ulic, skutecznego egzekwowania prawa i zmiany zachowań użytkowników dróg działa – nie od razu, ale konsekwentnie.

Polski sukces w Jaworznie

Polskim samorządowcom taka wizja, jak realizowana przez Helsinki, nie jest do końca obca. Miasto Jaworzno osiągnęło zero ofiar śmiertelnych na drogach dwukrotnie przez kilkanaście miesięcy w ciągu ostatnich lat, co zostało docenione w finale Europejskiej Nagrody Bezpieczeństwa Drogowego w Miastach. Ten sukces też wynikał z konsekwentnego wdrażania strategii bezpieczeństwa od ponad dekady, obejmującej modernizację infrastruktury drogowej, wprowadzenie stref z ograniczeniem prędkości do 30 km/h, budowę rond oraz poprawę przejść dla pieszych. Kluczowe było także silne zaangażowanie władz miasta i dostosowywanie działań do nowych wyzwań, co uczyniło Jaworzno wzorem dla innych polskich miast.

luz