Joanna Żukowska, PG: w Polsce zaangażowani w BRD są tylko entuzjaści i pasjonaci

Dr Joanna Żukowska, Politechnika Gdańska

Nasz kraj jest w ogonie Europy pod względem poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym – mówi dr Joanna Żukowską z Politechniki Gdańskiej. Opowiada też o Lubelskim Programie Poprawy BRD 2014 – 2020, który przygotował przez nią kierowany zespół.

Jak wybrano priorytety lubelskiego programu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego?
Dr Joanna Żukowska: Priorytety programu wynikają z uwarunkowań wewnętrznych (zdiagnozowanych problemów województwa lubelskiego w zakresie stanu BRD oraz problemów wynikających ze złego funkcjonowania systemu zarządzania BRD w tym regionie) oraz uwarunkowań zewnętrznych (dokumenty i strategie wyższej rangi: Narodowy Program BRD, Unijny program BRD, Dekada Działań ONZ). W praktyce chodzi o to, by program koncentrując się głównie na rozwiązywaniu problemów regionalnych, był również spójny z polityką bezpieczeństwa szczebla krajowego, unijnego.

Uczestniczyła Pani również w tworzeniu wcześniejszego programu GAMBIT. Nie udało się wykonać jego założeń. Jakie teraz przyjęto dodatkowe rozwiązania, żeby ten plan zadziałał lepiej?
Główną zmianą w stosunku do poprzedniej metodyki było stworzenie przez ekspertów zewnętrznych – czyli nas – programu na poziomie strategii i pozostawienie tworzenia rocznych planów realizacyjnych lokalnym partnerom, czyli rzeczywistym realizatorom programu. To podejście, gdzie strategia definiująca: założenia, priorytety, cele i sposób działania jest długofalowym (2014-2020) „parasolem” dla konkretnych zadań prowadzonych na rzecz BRD w regionie ma jeden wielki atut, którego nie miały poprzednie programy: nie nakłada na partnerów regionalnych z góry określonych zadań i kosztów tych zadań (jednocześnie wiedząc, że będzie problem z ich finansowaniem), ale pozostawia inicjatywę budowy rocznych programów realizacyjnych (wykonawczych) regionalnej grupie projektowej złożonej z przedstawicieli instytucji, które zadania te następnie będą realizować. W ten sposób tworzą oni program, który będzie „uszyty” na miarę ich możliwości finansowych i organizacyjnych.
Oczywiście, zakładamy, że dzięki wsparciu ze szczebla centralnego i dzięki kreatywności partnerów regionalnych (np. w pozyskiwaniu środków europejskich) zadania, które z roku na rok pojawiać się będą w programach realizacyjnych będą coraz bardzie ambitne i wykraczające poza rutynowe obowiązki partycypujących w programie instytucji i organizacji. Wszystko zależało będzie od siły zaangażowania i zapału do pracy wojewódzkiego koordynatora odpowiedzialnego za wdrażanie tego programu.

Rozmawiałem z zarządcami dróg w Lubelskim i o ile większe miasta wykonują konkretne inwestycje w kierunku poprawy bezpieczeństwa, to mniejsze nie są w stanie, głównie z powodów finansowych, choć są i takie, które nie dostrzegają problemów z BRD. Jak pokonać tę barierę, żeby program nie był tylko teoretycznym pomysłem, który nic nie zmieni na poziomie lokalnym?
Jak pokonać barierę o której Pan mówi? To wyzwanie nie tylko dla województwa lubelskiego, ale dla całego kraju. Dużo można byłoby powiedzieć na ten temat, ale wszystko sprowadza się do tego, że potrzebujemy: stabilnych rozwiązań systemowych – w tym również mechanizmów finansowania, zaangażowania decydentów lokalnych w działania na rzecz BRD, społeczności lokalnych świadomych zagrożeń, jakie niesie ruch drogowy. Współistnienie tych trzech elementów daje gwarancję długotrwałej poprawy BRD. W sytuacji kiedy brakuje rozwiązań systemowych, zaagnażowani w BRD sa jedynie entuzjaści i pasjonaci – co najwyżej kilka procent decydentów w skali kraju, a społeczeństwo toleruje wiele niebezpiecznych i nieodpowiedzialnych zachowań i godzi się na życie w permanentnym zagrożeniu życia, nasz kraj jest w ogonie Europy pod względem poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Nowy program zakłada wprowadzanie nowych technologii poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego takich jak rozwiązania ITS?
Program powinien zakładać wprowadzanie nowych technologii i zakłada – Filar III, Priorytet 2, Kierunek działań 2: “Wdrażanie środków ITS w systemie zarządzania ruchem i bezpieczeństwem infrastruktury drogowej”.

Rozmawiał Leonard Dolecki